Multatuli 
Over Vrijen-Arbeid in Nederlandsch Indië 

In het midden van de negentiende eeuw werd er geopperd dat de lokale Indische bevolking die in dwangarbeid werkte voor het Cultuurstelsel, het koloniale belastingsysteem, in plaats daarvan vrijwillig aan het werk zou moeten gaan voor particuliere ondernemingen. Multatuli, wiens roman Max Havelaar een belangrijke rol speelde in de afschaffing van het Cultuurstelsel, schreef twee satirische essays over deze vrije arbeid, waarin hij de maatregel bekritiseert. Over Vrijen-Arbeid in Nederlandsch Indië en de tegenwoordige koloniale agitatie is het eerste van deze twee essays.-